عادات غذایی که نیازمند تغییر هستند (قسمت دوم)
- مصرف مواد شیرین پس از صرف غذا:
برخی افراد بر این باور هستند که برای هضم بهتر غذا لازم است از مواد شیرین و دسر بلافاصله بعد از غذای اصلی استفاده شود. چنانچه این عادت ادامه یابد، دچار افزایش وزن، چاقی و عوارض ناشی از آن می‌شوند.
شیرینی‌ها و قند زیاد، اسیدی را در دهان تولید می‌کنند که به سلامت دندان‌ها آسیب می‌زند و موجبات پوسیدگی دندان را فراهم می‌کند. توصیه می‌شود بلافاصله بعد از خوردن مواد شیرین آب نوشیده شود یا مسواک زده شود.
تحقیقات نشان داده است که استفاده از شکر سفید کارایی گلبول‌های سفید را کاهش می‌دهد که این امر منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌گردد، درنتیجه انواع عفونت‌ها، بیماری‌های قارچی، تپش قلب، فشارخون، چاقی، بیماری‌های دستگاه گوارش، ناراحتی‌های کلیوی، مشکلات سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا، دیابت و در مورد کودکان افزایش تحرک و کاهش تمرکز حواس را به دنبال دارد.
شکر به‌صورت‌های گوناگونی در مواد غذایی وجود دارد: در سس گوجه‌فرنگی‌های آماده، انواع کیک، کلوچه، ویفر و...، غذاهای فرایند شده، انواع نوشابه‌ها و آب‌میوه‌های صنعتی و...
مثلاً یک قاشق سوپ‌خوری سس گوجه‌فرنگی حدود یک قاشق چای‌خوری شکر دارد. یک شیشه نوشابه گازدار کوکاکولا ۱۲ قاشق چای‌خوری قند دارد.
بعد از مصرف مواد قنددار، قند خون افزایش می‌یابد که به دنبال آن پانکراس انسولین ترشح می‌کند، برای مصرف برنامه غذایی که سرشار از قند باشد پانکراس بیشتر کار می‌کند تا انسولین بیشتر ترشح شود. درنتیجه به‌مرور فرسوده، خسته و ازکارافتاده می‌شود.
از طرفی با مصرف مواد قندی خصوصاً هنگام گرسنگی قند خون سریع افزایش می‌یابد و به دنبال آن انسولین ترشح می‌شود، قند خون مجدد کاهش می‌یابد و فرد دوباره احساس گرسنگی می‌کند و بدن قند بیشتری را طلب می‌کند و سیکل معیوبی شکل می‌گیرد. که عوارضی نظیر: سردرد، تپش قلب، نگرانی، خستگی شدید، بی‌خوابی، تغییرات خلق‌وخو و درنهایت دیابت را سبب می‌گردد.
لذا توصیه می‌شود عادت کنیم در هنگام گرسنگی از لقمه‌های نان و پنیر و سبزی‌ها، نان و ماست و سبزی‌ها، شیر و خرما، شیر و موز یا انواع میوه‌ها مصرف کنیم.
با این روش گلوکاگون ترشح می‌شود که می‌تواند برای مدت طولانی‌تری قند خون را ثابت و بالا نگه دارد افت قند خون نداریم و فرد احساس سیری می‌کند.
علت استفاده از شکر در غذا: شکر ماده ارزان‌قیمتی است که خیلی خوب ذائقه را تحریک می‌کند و شخص را به خوردن بیشتر وادار می‌کند. ضمناً شکر برای چشم و سیستم بینایی نیز مضر است و منجر به ضعیف شدن چشم‌ها می‌شود و فرد دچار نزدیک‌بینی می‌شود.
شکر ویتامین‌های گروه B و C را از بین می‌برد این ویتامین‌ها فشار مایع داخل چشم را کنترل می‌کنند. استفاده از ویتامین‌های C، B، کروم، منیزیم و روی می‌تواند به افرادی که عادت به مصرف قند و شکر دارند کمک کند که این عادت را کم و یا ترک کنند.
- مصرف مواد شور
عادت به مصرف نمک یکی دیگر از عادات غذایی برخی افراد است که نیاز به تغییر دارد.
برخی افراد عادت دارند بدون چشیدن غذا از نمک استفاده کنند، این امر منجر به افزایش دریافت نمک می‌شود.
انسان روزانه به حداکثر ۳ گرم نمک نیاز دارد که این میزان با مصرف به‌اندازه سبزی‌ها و میوه‌جات تأمین می‌شود.
به دنبال مصرف نمک آب در بدن ذخیره می‌شود. نمک زیاد موجب تجمع آب در بدن و تورم می‌شود.
از طرفی با مصرف زیاد مواد حاوی سدیم حجم ادرار نیز کاهش می‌یابد در این‌گونه موارد توصیه می‌شود مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مثل خیار، بادام، بادام‌زمینی خام، موز و... را در برنامه غذایی خود افزایش دهیم. نمک زیاد سبب افزایش فشارخون می‌گردد و زمینه را برای بروز سکته‌های قلبی و مغزی فراهم می‌کند.
- نوشیدن چای بعد از غذا
یکی دیگر از عادات غذایی نوشیدن چای بعد از صرف غذا است.
چای به دلیل وجود تانن مانع جذب آهن غذا می‌شود که این امر موجب بروز کم‌خونی در افراد می‌شود.
آهن ریزمغذی است که درصد جذبش در بدن پایین است و برای افزایش جذب نیاز به محیط اسیدی دارد و توصیه می‌شود برای افزایش جذب این ریزمغذی مهم از لیموترش به همراه غذا استفاده کنیم و نوشیدن چای را تا ۲ ساعت بعد از غذا به تعویق بیندازیم.
علاوه بر آهن، مصرف چای زیاد مانع از جذب ویتامین B1 نیز می‌گردد.
- نوشیدن آب و مایعات همراه غذا
عادت به نوشیدن مایعات در حین غذا هم از دیگر رفتارهایی است که نیاز به تغییر دارد.
نوشیدن آب سبب رقیق شدن آنزیم‌های گوارشی می‌شود که این مسئله منجر به ایجاد اختلال در هضم غذا می‌گردد. بدنبال هضم نامناسب غذا، فرد دچار نفخ و اختلال در دستگاه گوارش می‌شود.
در مورد کودکان نیز نوشیدن مایعات خصوصا از نوع گازدار سبب می‌شود حجم معده پر شود و میزان غذا دریافتی آنها کاهش یابد.
- تند‌خوری
عادت بعضی از افراد هنگام غذا خوردن تند خوردن است. علاوه بر عادت، یکی از دلایل تند خوردن کاهش قند خون است و دلیل این امر حذف میان وعده در صبح و عصر می‌باشد.
چنانچه میان وعده‌ها حذف شوند بدن دچار افت قند می‌شود و در وعده اصلی، شخص بسیار تند غذا میل می‌کند.
با تند خوردن درواقع ما فرصت هضم کافی را از مواد غذایی می‌گیریم .
زیرا برخی از مواد غذایی ازجمله نان‌ها، برنج و مواد نشاسته‌ای هضمشان دردهان اتفاق می‌افتد و اگر دردهان هضم نشوند در معده آنزیمی جهت هضم، خُرد شدن و شکسته شدن ندارند زیرا معده جایگاه هضم مواد پروتئینی است و در ناحیه معده ایجاد سنگینی و دل‌درد می‌کنند.
این مواد نشاسته‌ای هضم نشده وارد روده می‌شوند در آنجا به دلیل عدم هضم، جذب صورت نمی‌گیرد و منجر به مشکلاتی ازجمله ناراحتی‌های گوارشی، ترش کردن، نفخ، دل‌درد، میگرن، اگزما و برخی دیگر از بیماری‌های پوستی می‌شود.
بنابراین توصیه می‌شود به هنگام غذا خوردن آرامش داشته باشیم، از بشقاب مناسب استفاده کنیم، به‌اندازه نیاز غذا داخل بشقاب بریزیم، غذا را خوب بجویم و به غذا فکر کنیم و سپس قورت دهیم.
- استفاده از مواد غذایی سرخ‌شده
عادت برخی خانواده‌ها مصرف غذاهای سرخ‌شده است. این افراد غذاهایی که سرخ‌کردنی باشند را به غذاهای آب‌پز ترجیح می‌دهند. درحالی‌که این رفتار هم بهتر است تغییر کند. زیرا سرخ کردن و حرارت بالا مواد مغذی را از بین می‌برند.
در اثر سرخ کردن میزان کالری و چربی غذا افزایش می‌یابد که زمینه را برای بروز چاقی، اضافه‌وزن و ناراحتی‌های قلبی و عروقی فراهم می‌نماید و هضم مواد غذایی مشکل می‌شود.
- داشتن باورهای غذایی
برخی باورهای غذایی که از روی عدم آگاهی یا کم آگاهی باشند نیز در استفاده از برنامه غذایی سالم ما را دچار مشکل می‌کنند.
مثلاً در هنگام بارداری برخی باور دارند که بانوی باردار
۲ نفر است و باید به‌اندازه ۲ نفر غذا بخورد. درحالی‌که نیاز مادران باردار این‌گونه نیست.
- ریزه‌خواری
گاهی اوقات وقتی حواسمان به بدنمان و نیازهایش نیست دچار ریزه‌خواری می‌شویم. یعنی دائم در حال خوردن هستیم. با این روش نه‌تنها کالری دریافتی افزایش می‌یابد بلکه دستگاه گوارش هم مرتباً در حال کار است و استراحت نمی‌کند و این امر سبب ضعف دستگاه گوارش می‌شود.
توصیه می‌شود به‌جای ریزه‌خواری ۵ الی ۶ وعده‌غذا داشته باشیم و فاصله میان وعده های غذا هم حدود ۲ تا ۳ ساعت باشد.
