کودک در دنیای مجازی (قسمت سوم)

تفکر انتقادی و مسئولیت‌پذیری کودک خود را افزایش دهید

از آنجایی که استفاده از موبایل، تبلت و اینترنت بخشی از زندگی روزمره همه ما شده است و کودکان نیز با این فضا درگیر هستند و انکار آن برای عدم استفاده کار دشواریست، بهتر است تفکر انتقادی و مسئولیت‌پذیری کودک خود را افزایش دهید.

اگر نمی‌خواهید فرزندتان از برنامه‌ای استفاده کند باید برایش به زبان ساده و شیوا توضیح دهید که چرا نباید از این برنامه استفاده کند. با این کار علاوه بر کمک به رشد تفکر انتقادی فرزندانتان موجب می‌شوید کودکان در مواجهه با هر برنامه‌ای از خود این سوال را بپرسد که چرا باید از این برنامه استفاده کنند؟

در آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان برای اینکه فرزندان شما با هنجارهای خانواده آشنایی بیشتری پیدا کنند و در واقع از نوع رفتار شما به گونه‌ای تربیت شوند بهتر است گاهی با یکدیگر بازی‌های رایانه‌ای که برایشان مناسب است و موارد ذکر شده نیز در آن رعایت شده را انجام دهید، با یکدیگر فیلم و عکس ببینید و...

فرزندان شما باید حس کنند که پدر و مادر در این فضا کنارشان هستند و این همراهی شما را در نوع تربیت یاری‌رسان خواهد بود.

از دسترسی مدیریت نشده که بیماری‌های چشمی، آسیب به ستون فقرات، اختلال در خواب، اختلال در مکانیزم عصبی، انزوا، تنبلی مغز، کندی اندام‌های حرکتی و... را در پی دارد غافل نشوید، همچنین شاید در ظاهر تصور کنیم که فرزندان ما از نسل تکنولوژی هستند اما یادگیری سریع و جدید در کوتاه‌مدت به مرور زمان بر کندی ذهن اثر گذار خواهد بود و مخاطراتی جدی را به دنبال خواهد داشت.

- در فضای مجازی، امکان بروز رفتارهای نامناسب کودکان به واسطه تاثیرپذیری از شیوه‌های برخورد آنلاین دیگران مانند ارائه اطلاعات شخصی در مکان‌هایی که افراد بسیار زیادی به آنها دسترسی خواهند داشت، وجود دارد. بر همین اساس، امکان تبدیل شدن کودکان و نوجوانان به عامل و یا هدف "زورگیری‌ سایبری" وجود دارد.

- در فضای مجازی، امکان دسترسی به محتوای نامناسب مانند فیلم‌ها، تصاویر، مطالب و نوشته‌های غیراخلاقی، نژادپرستانه، خشونت‌آمیز و دیگر موارد مضر و خطرناک یکی دیگر از مواردی است که کودکان و نوجوانان را به شدت در معرض تهدید قرار می‌دهد.

- در فضای مجازی، امکان تجارت‌گرایی که شامل بازاریابی و تبلیغات گسترده با محوریت کودکان می‌شود، وجود دارد.

- در فضای مجازی، امکان دسترسی کودکان به اطلاعات شخصی والدین و یا افراد دیگر که روی رایانه آنها ذخیره شده‌اند، وجود دارد.

- در فضای مجازی، استفاده بی‌دقت و یا ناآگاهانه کودکان می‌تواند احتمال آلودگی رایانه و یا دستگاه‌های دیگر به ویروس‌ها و بدافزارها را افزایش دهد.

کودکان باید مسئولیت‌پذیری در قبال اقدام‌هایی که انجام می‌دهند را فراگرفته و حس قضاوت و داوری را در خود بهبود بخشند.

حمایت از عزت نفس

 "گرامی داشتن آنچه کودکان‌مان دارند"

زمان خوبی است برای این که کودکان‌مان را با دقت ملاحظه کنیم تا شاید بتوانیم آن‌ها را مانند معادنی مملو از سنگ‌ها و اشیاء گرانبها و باارزش ببینیم و با یاری رساندن به آن‌ها بتوانیم سنگ‌های گرانبهای وجودشان را کشف و استخراج کنیم و آن‌ها را به عرصه‌ی بروز و حضور برسانیم. سنگ‌هایی که در واقع استعدادهای نهفته در وجودشان است. به این ترتیب، تریبت‌کردن لذت‌بخش‌تر می‌شود، چون قرار است هر روز چیزهای جدیدی کشف کنیم و این فرق دارد با این که کودکان را ظرف‌هایی خالی ببینیم که قرار است با معلومات و مطالب ما پر شوند. این کار سخت و دشوار است.

برای دستیابی به‌این منظور بهتر است همواره هوشیار باشیم و:

  • هنگامی که فضیلت یا صفت خوبی را از خود بروز می‌دهند، به فعالیت‌شان توجه کنیم.
  • تلاش و کوشش‌شان را بپذیریم و آینه‌وار منعکس سازیم.
  • وقتی اشتباه و قصوری از آن‌ها سر می‌زند و لازم است برای جبران آن به فضیلتی فرا خوانده شوند، به آنان توجه کنیم.
  • به آنان کمک کنیم تمایلات طبیعی‌شان را مهار کنند و در مسیر صحیح به کار برند. مثلا اگر دچار خشم، که احساسی طبیعی است، می‌شوند، کمک کنیم راه‌های مدیریت‌کردن آن را هم بیاموزند.
  • استعدادها وتوانایی‌های مخصوص‌شان را دریابیم و تشویق کنیم.

تمامیت آنچه یک کودک می‌تواند بشود به تربیت، فرصت و تلاش او بستگی دارد. بنابراین مؤثرترین طریق برای پرورش او این است که وقتی جهد و تلاشی بروز می‌دهد، آن را بپذیریم و تحسین و تمجید کنیم. اراده‌ی کودکان یکی از بزرگ‌ترین ابزارهای رشدونمو آنان است. هرگاه دیدید که در جهت مثبت آن را به کار می‌برند، خصوصاً در جهت کسب فضیلت جدید، زمان مناسب برای تحسین و تشویق‌شان همان لحظه است.

عزت نفس کاملاً مبتنی است بر احساس ارزشمندیِ آنان، و این عمیقاً متأثر از ارزشی است که والدین برای استعدادها، توانایی‌ها و تلاش‌های کودکان‌شان قائل‌اند.